حد نصاب معاملاتی، رقمی است که وزارت امور اقتصادی و دارایی با در نظر گرفتن برخی شاخص‌ها آن را مشخص می‌کند. این مبلغ به‌عنوان معیار اصلی برای دسته‌بندی و سنجش انواع معاملات به سه گروه کوچک، متوسط و بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعیین حد نصاب معاملات ۱۴۰۴ از اهمیت بالایی برخوردار است. چرا که این عدد نقش مهمی در نحوه انجام معاملات، فرآیند گزارش‌دهی مالیاتی و سایر مسائل مرتبط با امور مالیاتی خواهد داشت. اکنون که با معنا و مفهوم حد نصاب معاملات آشنا شدیم، در ادامه به بررسی حد نصاب معاملات 1404 می‌پردازیم.
حد نصاب معاملات ۱۴۰۴ چگونه محاسبه می شود؟
حد نصاب معاملات در سال ۱۴۰۴ به سه سطح تقسیم میشود:
- معاملات کوچک: تا سقف ۲,۸۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال
- معاملات متوسط: بین ۲,۸۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۲۸,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال
- معاملات بزرگ: بیشتر از ۲۸,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال
این دسته‌بندی با هدف استانداردسازی فعالیت‌های مالی، ساده‌سازی روند گزارش‌دهی مالیاتی و بهبود فرآیند برگزاری مناقصات ایجاد شده است. بر اساس مشاهدات در سال‌های اخیر، سقف معاملات به صورت پیوسته افزایش داشته است. برای مثال، در سال 1403 نسبت به سال 1402 حدود 45 درصد افزایش اعمال شد. با توجه به این روند، انتظار می‌رود در حد نصاب معاملات 1404 نیز ارقام بالاتری نسبت به سال‌های قبل باشد.
بر اساس پیش‌بینی‌ها این طور انتظار می‌رود که معاملات کوچک به حدود ۳ میلیارد ریال، معاملات متوسط در بازه ۳ تا ۳۰ میلیارد ریال و معاملات بزرگ نیز شامل مبالغی بالاتر از ۳۰ میلیارد ریال برسند.
حد نصاب معاملات کوچک ۱۴۰۴
حد نصاب معاملات متوسط و بزرگ بر اساس ضریبی از سقف معاملات کوچک محاسبه میشود. به همین دلیل، عددی که به‌عنوان حد نصاب معاملات کوچک تعیین میشود، نقش کلیدی در مشخص شدن سایر سطوح دارد و از اهمیت بالایی برخوردار است.
براساس بخشنامه مصوب هیأت وزیران، سقف معاملات کوچک در سال ۱۴۰۴ برابر با ۲٬۸۵۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال تعیین شده است. همانطور که اشاره شد، این عدد به‌عنوان مبنای اصلی در ارزیابی سایر سطوح معاملاتی، بررسی هزینه‌ها در صورت‌های مالی و ثبت اطلاعات در گزارش‌های خرید و فروش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حد نصاب معاملات متوسط ۱۴۰۴
بر اساس بخشنامه مصوب هیأت وزیران، معاملات متوسط در سال ۱۴۰۴ به معاملاتی گفته میشود که مبلغ آنها بیش از ۲٬۸۵۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال (حد نصاب معاملات کوچک) بوده و تا سقف ۲۸٬۵۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال ادامه دارد. به عبارت دیگر، معاملات متوسط شامل مبالغی میشود که در بازه‌ای بین ۱ تا ۱۰ برابر سقف معاملات کوچک قرار می‌گیرند.
حد نصاب معاملات بزرگ ۱۴۰۴
معاملات بزرگ سال ۱۴۰۴، به معاملاتی گفته میشود که ارزش آنها از ۲۸,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال بالاتر رفته باشد. این دسته از معاملات در رده بالاترین معاملات دولتی قرار دارند. از این رو اجرای آنها مستلزم رعایت مقررات ویژه‌ای همچون برگزاری مناقصه عمومی است.
معمولاً چنین معاملاتی مربوط به پروژه‌های کلان زیرساختی، قراردادهای گسترده دولتی یا خریدهای عمده می‌شوند. از این رو، این معاملات نیازمند نظارت کامل و اجرای دقیق قوانین مناقصات هستند.
حد نصاب معاملات فصلی ۱۴۰۴
حد نصاب گزارش‌های فصلی براساس ۵٪ از سقف معاملات کوچک تعیین میشود. با توجه به اینکه سقف معاملات کوچک در سال ۱۴۰۴ برابر با ۲٬۸۵۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال است، بنابراین ۵ درصد این مبلغ معادل ۱۴۲٬۵۰۰٬۰۰۰ ریال خواهد بود. در نهایت این مبلغ به‌عنوان معیار حداقلی برای گزارش معاملات در گزارش‌های فصلی در نظر گرفته خواهد شد.
توجه داشته باشید که طبق ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم، همه مودیان مالیاتی موظف هستند تا اطلاعات دقیق معاملات خود را همراه با مشخصات کامل طرف معامله و صورتحساب رسمی در سامانه معاملات فصلی ثبت کنند.
با این وجود، برای تسهیل امور، در این قانون استثنایی برای معاملات با ارزش پایین‌تر در نظر گرفته شده است. بر این اساس، اگر مبلغ خرید یا فروشی که با یک شخص حقیقی در هر فصل انجام میشود، کمتر از ۵ درصد حد نصاب معاملات کوچک سال باشد، نیازی به ثبت جزئیات کامل نیست و می‌توان این معاملات را به صورت تجمیعی گزارش داد.
معاملات و مناقصات مشمول قانون حد نصاب مالیاتی
قوانین مربوط به حد نصاب مالیاتی شامل معاملات و مناقصات میشود. لازم است ارزش معاملات و مناقصات به حدی باشد که بتوان آنها را در چارچوب مقررات مالیاتی گزارش و بررسی کرد. این معاملات و مناقصات، بر اساس سقف‌های تعیین‌شده برای حد نصاب معاملات کوچک، متوسط و بزرگ، دسته‌بندی می‌شوند.
به این ترتیب هر کدام از این معاملات و مناقصات مشمول ضوابط و الزامات خاصی از جمله ثبت گزارش‌های مالیاتی و رعایت تشریفات مناقصه هستند. به طور کلی می‌توان گفت، این قانون با هدف افزایش شفافیت مالی، کنترل هزینه‌ها و جلوگیری از فرار مالیاتی در فعالیت‌های دولتی و خصوصی اعمال میشود.
جدول حد نصاب معاملات ۱۴۰۴
جدول حد نصاب معاملات 1404 به شرح زیر است:
| شرح | حد معامله (ریال) | توضیحات |
| معاملات کوچک | تا سقف ۲٬۸۵۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | – |
| معاملات متوسط | از مبلغ ۲٬۸۵۰٬۰۰۰٬۰۰۱ تا مبلغ ۲۸٬۵۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | ۱۰ برابر حد نصاب معاملات کوچک |
| معاملات بزرگ | نسبت به مازاد ۲۸٬۵۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ | مازاد بر ۱۰ برابر معاملات کوچک |
| نصاب تجمیعی | تا سقف ۱۴۲٬۵۰۰٬۰۰۰ | ٪۵ معاملات کوچک |
| نصاب ثبت اموال (دارایی ثابت) | تا سقف ۲۸۵٬۰۰۰٬۰۰۰ | ٪۱۰ معاملات کوچک |
اهمیت حد نصاب معاملات ۱۴۰۴
حد نصاب معاملات کوچک، نقش اساسی در صحت و دقت انجام تکالیف مالیاتی دارد و در قانون مالیات‌های مستقیم از دو جنبه مهم، تاثیرگذار بشمار می‌رود.
- همه مودیان حقیقی و حقوقی مالیاتی موظف هستند تا اطلاعات معاملات خود را به طور کامل و دقیق در هر فصل به سازمان مالیاتی ارسال کنند. در غیر این صورت با جریمه مواجه خواهند شد.
همچنین در شرایطی که در طول هر فصل، مجموع معاملات انجام شده با یک فرد حقیقی کمتر از ۵ درصد سقف معاملات کوچک باشد، نیازی به ثبت جزئیات کامل این معاملات نیست. به این ترتیب، می‌توان آنها را به صورت خلاصه و تجمیعی در گزارش‌های فصلی وارد کرد.
2. اگر خریداران دارایی‌های ثابت، مبلغ خریدشان برابر یا کمتر از ۱۰ درصد حد نصاب معاملات کوچک باشد، می‌توانند هزینه این خرید را به‌طور کامل در همان سال مالی ثبت کنند. این موضوع کمک می‌کند تا بتوانن از مزایای مالیاتی آن استفاده کنند.
بخشنامه حد نصاب معاملات ۱۴۰۴
بخشنامه حد نصاب معاملات ۱۴۰۴ نیز مانند سال‌های گذشته توسط هیئت وزیران تصویب شده و از سوی وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ شده است. این بخشنامه به شرح زیر است:
- معاملات کوچک: تا سقف ۲,۸۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال
- معاملات متوسط: از ۲,۸۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تا ۲۸,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال
- معاملات بزرگ: بالاتر از ۲۸,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال
- نصاب تجمیعی گزارشات فصلی: ۱۴۲,۵۰۰,۰۰۰ ریال (۵ درصد حد نصاب معاملات کوچک)
- نصاب ثبت دارایی ثابت: ۲۸۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال (۱۰ درصد حد نصاب معاملات کوچک)
این بخشنامه بر اساس شاخص قیمت کالاها و خدمات که توسط بانک مرکزی اعلام شده، تنظیم شده و به برای همه نهادهای دولتی و افراد مشمول قانون مناقصات به عنوان یک مرجع قانونی شناخته میشود. لازم به ذکر است که این حد نصاب‌ها، شامل معاملاتی که به صورت مزایده انجام می‌شوند نیز هستند.
نرم افزار سپیدار به عنوان یکی از برترین نرم‌افزارهای حسابداری، به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا معاملات خود را طبق حد نصاب‌های مالیاتی دسته‌بندی و ثبت کنند. با ثبت دقیق اطلاعات طرف معامله و جزئیات تراکنش‌ها، گزارش‌های فصلی به صورت منظم و درست تهیه خواهند شد. این نرم‌افزار باعث کاهش خطاهای انسانی و ساده‌تر شدن امور مالیاتی میشود. ناربن به عنوان نماینده رسمی فروش نرم افزار سپیدار، در نصب و راه‌اندازی این نرم‌افزار در کنار کاربران خواهد بود. شما می‌توانید همین حالا سفارش خود را در ناربن ثبت کنید.
