حسابداری دانشی‌ست که به واسطه‌ی آن اطلاعات مالی شرکت‌ها و سازمان‌ها جمع‌آوری و طبقه بندی می‌شود. این اطلاعات با تکمیل صورت‌های مالی و ارائه‌ی گزارش وضعیت مالی در دسترس مدیران شرکت‌ها و سازمان‌ها قرار می‌گیرد. اطلاعات مالی به مدیران کمک می‌کند برنامه‌ریزی دقیق برای پیشبرد اهداف شرکت یا سازمان داشته باشند. حسابداری انواع مختلفی دارد و با توجه به نوع کسب و کار و استراتژی‌های آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه شما را با 10 نوع متفاوت از حسابداری و اهداف آن‌ها آشنا می‌کنیم.
حسابداری مالی
حسابداری مالی(Financial Accounting) یکی از انواع حسابداری است که در آن گزارش‌های مالی جمع آوری می‌شود. حسابداران مالی با دنبال کردن فعالیت‌های مالی و اطمینان از ثبت آن‌ها در دفتر با همکاران و مدیران در استراتژی سود دهی شرکت همکاری می‌کنند. با توجه به این‌که این فرایند باید در همه‌ی کسب و کارها رعایت شود، پس داشتن یک استاندارد حسابداری یا GAAP الزامی است. با این شیوه یک تصویر دقیق از عملکرد شرکت در یک دوره‌ی زمانی بر اساس قوانین حقوقی و مالیاتی کشور مشخص می‌شود.
حسابداری مدیریتی
حسابداری مدیریتی (Management Accounting) به منظور نظارت و کمک به برنامه ریزی مالی انجام می‌شود. بر خلاف حسابداری مالی که گزارش‌دهی وضعیت مالی به مدیران بر اساس فعالیت‌های گذشته شرکت است، در حسابداری مدیریتی نگاه حسابدار به آینده و برنامه‌ریزی برای بهبود وضعیت شرکت است و به دنبال برنامه‌ها و استراتژی‌هایی است که کسب و کار شرکت را بهبود بخشد.
با توجه به شرایط شرکت و استراتژی حسابدار و مدیران انواع حسابداری مدیریتی شامل موارد زیر است.
- هزینه و ارزش‌گذاری محصول: هزینه‌هایی که باید بررسی شود شامل هزینه ثابت، متغیر، هزینه مستقیم و غیر مستقیم می‌شود.
- تجزیه و تحلیل میزان نقدینگی: یک حسابدار مدیریتی بر اساس میزان نقدینگی سرمایه‌ی درگردش را به منظور بهینه سازی جریان نقدینگی برآورد و مدیریت می‌کند.
- تجزیه و تحلیل گردش موجودی: حسابدار باید تعداد دفعاتی که شرکت موجودی را در یک بازه‌ی زمانی معین فروخته و جایگزین کرده را محاسبه کند.
- تجزیه و تحلیل محدودیت: حسابدار محدودیت‌های موجود در خط تولید و تاثیر آن بر سوددهی شرکت را بررسی می‌کند.
حسابداری هزینه
حسابداری هزینه (Cost Accounting) زیر مجموعه‌ای از حسابداری مدیریتی است که بهای تمام شده برای محصولات و خدمات کسب و کار را بررسی می‌کند. این حسابداران تمام هزینه‌های ثابت و متغیر در شرکت مانند هزینه خرید مواد اولیه، هزینه‌ی حقوق کارگران، هزینه‌ی نگهداری و تولید مواد را برآورد می‌کنند. این بررسی در جهت پاسخ به این سوال است که آیا خروجی با هزینه تولید همخوانی دارد یا خیر.
مطابق برآوردها تصمیم‌گیری‌های مشترکی بین حسابداران و مدیران شرکت برای پیش بینی مالی انجام می‌شود. بر این اساس حسابداری هزینه مانند حسابداری مدیریتی بر آینده تمرکز دارد، درحالی‌که حسابداری مالی بر گذشته‌ی شرکت تمرکز دارد.
حسابرسی
حسابداری شامل ثبت و گزارش فعالیت‌های مالی یک شرکت است درحالی‌که حسابرسی (Auditing) تحلیل فعالیت‌های مالی طراحی شده است. این فعالیت‌ها به این منظور انجام می‌شود که تراکنش‌های یک کسب و کار مطابق قوانین حسابداری باشد. انواع مختلف حسابرسی شامل حسابرسی داخلی، خارجی، حسابرسی سازمان امور مالیاتی است.
- در حسابرسی خارجی شرکت صورت‌های مالی خود را به منظور دریافت بازخورد به یک شخص ثالث می‌فرستد و شخص ثالث صورت مالی شرکت را توصیف می‌کند.
- در حسابرسی داخلی سیستم‌ها و معاملات شرکت برای تشخیص نقاط ضعف، سوء مدیریت و تخلفات بررسی می‌شود. برای این شیوه تخصص‌های مختلف مانند حسابرس سیستم‌های اطلاعات و حسابرس محیط زیست وجود دارد. میزان اثر بخشی فرایند حسابداری داخلی با به عهده گرفتن مسئولیت بخش کارکنان، سیاست‌های مدیریت و روش‌های تایید پروژه تعیین می‌شود.
- حسابرسی امور مالیاتی به منظور مشخص شدن دقیق بودن اطلاعات ارائه شده به سازمان امور مالیاتی انجام می‌شود.
حسابداری مالیاتی
حسابداری مالیاتی که با عنوان (Accounting Tax) شناخته می‌شود، زیر نظر سازمان دارایی است. برای انجام حسابداری مالیاتی باید اظهار نامه مالیاتی تکمیل شود و از مدارک مورد نیاز در زمان ممیزی استفاده شود و با مطابقت پرونده‌های شرکت با پرونده‌های مالیاتی، مالیات پرداختی به طور دقیق بررسی شود.
حسابداران مالیاتی ضمن بررسی پیچیدگی‌های سوابق مالیاتی، برای جلوگیری از برخی بارهای مالیاتی و درک پیامد تصمیمات مالیاتی در اظهارات مالیاتی شرکت برنامه ریزی‌هایی را انجام می‌دهند.
حسابداری قانونی
حسابداری قانونی (Forensic Accounting) یکی از انواع حسابداری است که به واسطه‌ی آن حسابدار قانونی موظف می‌شود، اطلاعات مالی شرکت را در مواقع مفقود شدن پرونده‌ها یا ناقص بودن آن مجدداً جمع آوری و دسته بندی نمایند. به عبارت دیگر حسابداری قانونی ترکیبی از حسابداری و بازرسی و تجسس است. جمع آوری اسناد و ثبت دقیق و جامع معاملات در صورت‌های مالی به عهده‌ی این حسابداران است. آن‌ها اغلب روی پرونده‌های حقوقی، دعاوی و اختلافات کار می‌کنند. درصورت نیاز حسابداران به دادگاه خوانده می‌شوند تا ایجاد یا اصلاح داده‌ها مشاهدات خود را گزارش دهند.
حسابداری دولتی
حسابداری دولتی (Govermental Accounting) برنامه‌ریزی مالی و تخصیص منابع برای ادارات را انجام می‌دهد. حسابداری دولتی باید مطابق استانداردهای حسابداری دولتی اجرا و مدیریت شود. این حسابداران نظارت مستقیم بر بودجه دارند و بودجه را به طور مناسب اختصاص می‌دهند. به همین دلیل از حساب‌های دولتی استفاده می‌شود. حساب‌های دولتی شامل موارد زیر است.
- حساب عمومی
- حساب وجوه دریافتی
- حساب درآمدهای اختصاصی
- حساب پروژه‌های عمرانی
- حساب تامین مالی و بازپرداخت دیون
حسابداری عمومی
حسابداری عمومی (Public Accounting) شاخه‌ای از انواع حسابداری است که در موسسات خدمات مالی انجام می‌شود. حسابدار عمومی موظف است، صورت‌های مالی شرکت یا مشتری را تدوین کند و جریان نقدینگی و وضعیت مالی را به صورت دقیق گزارش نماید. حسابدار عمومی برای کسانی که خارج از شرکت هستند به صورت‌های مالی وجهه‌ی قانونی می‌دهد.
حسابداری امانتی
حسابداری امانتی (Fiduciary Accounting) به معنای اعتماد به یک فرد برای رسیدگی به حساب‌های مالی است. حسابداران امانتی موظف هستند از طرف مشتریان برای حساب‌های مربوط به املاک و مستغلات، صندوق‌های اعتباری و سرمایه گذاری کارهای مربوط به حسابداری را انجام دهند. این افراد باید سالی یک بار اطلاعات مالی مربوط و خلاصه‌ای از حساب‌ها، سود و زیان را در اختیار مدیران قرار دهند.
حسابداری اجتماعی
حسابداری اجتماعی(Social Accounting) شاخه‌ای از حسابداری است که میزان اثر گذاری یک کسب و کار را بر اجتماع می‌سنجد. با توجه به این‌که کسب و کار یک فعالیت اقتصادی است که ورودی‌های خود را از اجتماع می‌گیرد بنابراین باید در جامعه رفاه ایجاد کند و در مقابل حل مشکلات اجتماعی احساس مسئولیت نماید.
تغییر محیط و پارامترهای اجتماعی مدیران شرکت‌ها و سازمان‌ها را ناگزیر می‌کند، اطلاعات مربوط به انجام وظایف اجتماعی را گزارش نماید. به بیان دیگر حسابداری اجتماعی با دارایی مالی و صورت مالی کاری ندارد و رفتارهای تجاری و تاثیر آن‌ها را می‌سنجد. البته این نکته را هم باید بدانیم حسابداری اجتماعی محدود به کسب و کار و تجارت خاصی نیست و عمومیت دارد.
جمع بندی
بنابر مطالب بیان شده هر کدام از انواع حسابداری متناسب با کسب و کار انتخاب می‌شود و برای انجام امور مالی استفاده می‌شود. اما امر مشترک بین انواع حسابداری این است که باید تابع قوانین مالیاتی و دولتی کشور باشد و به صورت مستند اعداد و ارقام گزارشات را ارائه کند. به این ترتیب یک زبان مشترک ایحاد می‌شود که که می‌تواند صورت‌های مالی را ارائه نماید.
آیا شما انواع دیگری می‌شناسید؟ مشغول کدام نوع از حسابداری هستید؟
