بر اساس ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم، برخی موارد از ارسال گزارشات فصلی معاف شده‌اند. در ادامه به موارد معافیت در ارسال فهرست معاملات فصلی 169 اشاره می‌کنیم. شما می‌توانید در صورت داشتن شرایط زیر، از این معافیت‌ها استفاده کنید:
- فروش کالا یا ارائه خدمات به مصرف‌کننده نهایی (یعنی خریدار نهایی که خرید برای مصرف شخصی انجام می‌دهد).
- انجام معامله با اشخاص مشمول ماده ۸۱، از جمله فعالان حوزه کشاورزی، دامداری، پرورش ماهی، زنبورداری و سایر مشاغل مشابه.
- معاملات انجام‌شده با اشخاص حقیقی، در صورتی که مبلغ معامله کمتر از ۵٪ حد نصاب معاملات کوچک باشد (برای مثال: سقف ۴۵۰ میلیون ریال در سال ۱۳۹۹ و ۶۵۰ میلیون ریال در سال ۱۴۰۰).
- خریدهایی که از سازمان‌ها، نهادهای دولتی یا فروشندگانی صورت گرفته که مشمول ثبت‌نام در نظام مالیاتی نیستند.
- فعالیت‌های مربوط به خرید و فروش اوراق بهادار، از جمله سود، زیان و کارمزدهای مربوطه.
- معاملات مربوط به سهام، حق تقدم سهام یا سهام‌الشرکه.
- سود، کارمزد یا جرائم دریافتی توسط بانک‌ها، موسسات مالی مجاز، صندوق‌های قرض‌الحسنه، تعاونی‌ها و صندوق‌های حمایت از بخش کشاورزی.
- مبالغ پرداختی بابت عضویت در انجمن‌ها، احزاب، مجمع‌های حرفه‌ای یا تشکل‌های مردم‌نهاد.
- دریافت هدایا، کمک‌های نقدی یا غیرنقدی و جوایز بلاعوض.
- هزینه‌های مربوط به جرائم، خسارات، عوارض گوناگون، مالیات‌هایی به‌جز مالیات بر ارزش افزوده، همچنین هزینه‌هایی مانند حق ثبت، تمبر، گمرک و غیره.
- پرداختی‌های مربوط به شارژ، نگهداری ساختمان محل کسب‌وکار و آبونمان‌ها.
ارائه خدمات و کالا به مصرف کنندگان نهایی
یکی از مواردی که در قانون مالیات‌های مستقیم به‌عنوان معافیت در ارسال فهرست معاملات فصلی در نظر گرفته شده، مربوط به فروش کالا و خدمات به مصرف‌کنندگان نهایی است. در این نوع معاملات، خریدار، کالا یا خدمات را برای استفاده شخصی یا نهایی تهیه می‌کند و قصدی برای فروش مجدد یا بهره‌گیری اقتصادی از آن را ندارد.
با توجه به اینکه مصرف‌کننده نهایی در نظام مالیاتی به‌عنوان فعال اقتصادی شناخته نمی‌شود، ارائه گزارشات فصلی برای این دسته از فروش‌ها در اغلب موارد الزام‌آور نیست. این موضوع به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا در صورت رعایت شرایط، از تعهدات قانونی سبک‌تری بهره‌مند شوند.
در نهایت اگر بخشی از فعالیت اقتصادی شما شامل فروش مستقیم به مصرف‌کنندگان نهایی است، می‌توانید از این معافیت در ارائه گزارشات فصلی معاملات استفاده کرده و فرآیندهای مالیاتی خود را ساده‌تر کنید.
اشخاص مورد موضوع ماده ۸۱ قانون مالیات های مستقیم
یکی از موارد غیر مشمول ارسال معاملات فصلی، فعالیت‌هایی است که در ماده ۸۱ قانون مالیات‌های مستقیم به آن‌ها اشاره شده است. بر اساس این ماده، اشخاصی که در حوزه‌های کشاورزی، دامداری، دامپروری، زنبورداری، پرورش ماهی، طیور، ماهیگیری، نوغان‌داری (پرورش کرم ابریشم)، احیای جنگل‌ها و مراتع، و کشت انواع درختان و نخیلات فعالیت می‌کنند، از پرداخت مالیات معاف هستند.
در نتیجه، معاملات مربوط به این فعالیت‌ها لزومی به ثبت در گزارشات فصلی نداشته و در دسته موارد مستثنا از ارسال فهرست معاملات فصلی قرار می‌گیرند. اما باید توجه داشته باشید که اگر محصولات کشاورزی یا دامی فرآوری شده و به شکل صنعتی یا بسته‌بندی شده به فروش برسند، مشمول مالیات شده و باید در گزارش معاملات فصلی نیز ثبت شوند.
معاملات کوچک
بر اساس قانون برگزاری مناقصات، معاملات تجاری به‌طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند: معاملات کوچک، متوسط و بزرگ. برای هر یک از این سطوح، حد نصاب مالی مشخص و ضریب مربوط به نوع معامله تعریف شده است.
هر ساله هیئت وزیران با صدور مصوبه‌ای رسمی، مبلغ سقف معاملات کوچک را تعیین و اعلام می‌کند. این مبلغ نقش مهمی در معافیت در ارسال فهرست معاملات فصلی ایفا می‌کند، زیرا معاملات با ارزش کمتر از حد نصاب تعیین شده معمولاً از لزوم گزارش‌دهی معاف می‌شوند.
آگاهی از این سقف برای تمامی کسب‌وکارها حیاتی است. چرا که می‌توانند بر اساس آن، از تکالیف مالیاتی خود پیروی کرده و از معافیت در ارسال فهرست معاملات فصلی بهره‌مند شوند.
معامله با نهادها و ارگان های دولتی
بر اساس ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم، برخی اشخاص و معاملات خاص از معافیت در ارسال فهرست معاملات فصلی برخوردار بوده و نیازی به ثبت در TTMS ندارند. بر اساس این قانون، نهادها و ارگان‌های دولتی نیازی به تشکیل پرونده مالیاتی یا گرفتن کد اقتصادی ندارند.
در نتیجه، در صورتی که طرف معامله، یک نهاد یا ارگان دولتی باشد، ارسال فهرست معاملات فصلی برای آن معامله الزامی نیست. به همین جهت، معاملات انجام شده با این نهادها در فهرست معاملات فصلی ثبت نشده و کسب‌وکارها می‌توانند از این معافیت بهره‌مند شوند. این موضوع سبب ساده‌تر شدن فرآیند گزارش‌دهی مالیاتی خواهد شد.
سایر معافیت های قانون گزارش معاملات فصلی، ماده ۱۶۹
علاوه بر مواردی که در قسمت‌های قبل به آن‌ها اشاره شد، قانون ماده ۱۶۹ مالیات‌های مستقیم، معافیت‌های بیشتری در ارسال فهرست معاملات فصلی در نظر گرفته است. در ادامه سایر موارد مربوط به معافیت در ارسال فهرست معاملات فصلی 169 آورده شده است:
- خرید و فروش سهام، اوراق بهادار و حق‌تقدم در بازارهای بورس، فرابورس و بازار پایه
- هزینه‌ها و تراکنش‌های مربوط به آبونمان قبوض خدمات دولتی
- پرداخت‌های مربوط به شارژ، اشتراک و نگهداری ساختمان‌ها
- سود، کارمزد و جرایم بانکی، صندوق‌های قرض‌الحسنه، و مؤسسات مالی و اعتباری
- تراکنش‌هایی با هدف حمایت از توسعه صنعت، کشاورزی، دامداری و فعالیت‌های مشابه
- پرداخت یا دریافت حق عضویت در احزاب دارای مجوز
- پرداخت حق عضویت به تشکل‌های غیردولتی دارای مجوز رسمی
- کمک‌های مالی بلاعوض به نهادهایی مانند کمیته امداد، بنیاد مستضعفان و سایر خیریه‌ها
- پرداخت کارمزدها و هزینه‌هایی مانند حق گمرکی، حق ثبت، حق تمبر و سایر هزینه‌های دولتی
- انواع جرائم و خسارات مربوط به نهادها و مؤسسات دولتی
- پرداخت حقوق، مزایا و دستمزد (مطابق فصل سوم قانون مالیات‌های مستقیم)
- معاملات املاک (مطابق ماده ۵۹ قانون مالیات‌های مستقیم)
- انواع عوارض و مالیات‌های عمومی
لازم به ذکر است که این معافیت‌ها شامل مالیات بر ارزش افزوده نمی‌شوند. یعنی معاملاتی که مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند، همچنان باید در فهرست معاملات فصلی ثبت شوند.
نرم‌افزار سپیدار سیستم به‌عنوان یکی از پرکاربردترین نرم‌افزارهای حسابداری و مالی در ایران، در رابطه با ارسال فهرست معاملات فصلی و معافیت‌های مربوط به ماده ۱۶۹، کمک‌های مهمی به حسابداران و متخصصان مالی ارائه می‌دهد. از مزایای این نرم افزار می‌توان به ثبت خودکار اطلاعات معاملات، تهیه گزارش معاملات فصلی در فرمت مورد تایید سازمان مالیاتی، اعمال دقیق معافیت‌ها، کاهش خطاهای انسانی و… اشاره کرد.
ناربن به عنوان نماینده فروش رسمی نرم افزار سپیدار فعالیت می‌کند؛ بنابراین شما می‌توانید این نرم افزار کاربردی را از طریق ناربن تهیه کنید.
