امروزه با گسترش تکنولوژی و ظهور فناوری‌های نوین، کسب و کار‌های مختلفی ایجاد شده که هدف همه آن‌ها فروش محصول یا ارائه خدمات و به تبع آن کسب سود است. تمامی فعالان عرصه اقتصادی با هدف کسب سود و درآمد زایی و البته با دید وسیع‌تر کارآفرینی و اشتغال، کسب و کار خود را راه‌اندازی می‌کنند.
در واقع نیروی محرکه و تضمین بقای هر بنگاه اقتصادی کسب سود است. مطابق با گفته بسیاری از کارشناسان: «انگیزه سود»، قدرتمندترین محرک اداره کسب و کار‌ها و ادامه حیات آنهاست.
یک راه مهم برای رسیدن به سودآوری کسب و کار، امکان و توانایی محاسبه هزینه ها‌یی است که به منظور ارائه خدمات یا برای تولید یک کالا به مؤسسه تحمیل شده است.
کاملاً مبرهن است که این موضوع چقدر اهمیت دارد، علاوه بر این با بررسی هزینه‌ها و (COGS) محصولات یا خدمات، مؤسسه به راحتی می‌تواند به صورت هدفمند برای مؤسسه برنامه‌ریزی کرده و مدیریت صحیح هزینه‌ها را بر عهده بگیرد.
در ادامه این مطالب از سایت ناربن قصد داریم که اطلاعات مهمی در مورد بهای تمام شده در اختیار شما خوانندگان عزیز قرار دهیم. با ما همراه باشید.
بهای تمام شده کالای فروش رفته چیست؟
بهای تمام شده کالای فروش رفته(COGS) مشتمل بر تمامی هزینه‌هایی است که به صورت مستقیم برای تولید کالای فروخته شده و یا ارائه خدمت فروخته شده مصرف شده است. این بها شامل تمامی هزینه‌های مستقیم نیروی کار (دستمزد و حقوق) و هزینه‌های مواد مصرفی در تولید کالاست.
مطابق با این تعریف (COGS) که مخفف عبارت «The cost of goods sold» است به معنای هزینه کل ایجاد یا تولید محصولاتی است که به فروش می‌رساند. به همین دلیل در این مورد تنها آن دسته هزینه‌هایی محاسبه می‌شوند که نقش مستقیم در تولید کالا دارند و سایر هزینه‌های غیر مستقیم مانند هزینه پخش تولیدات، هزینه بازاریابی و فروش و…. در بهای تمام شده لحظ نمی‌گردند.
به عنوان مثال (COGS) محصولات یک کارخانه ماشین‌سازی تنها مربوط به هزینه‌های مواد اولیه، ساخت قطعات و دستمزد نیروی انسانی، هزینه انرژی مصرف شده برای تولید و سایز هزینه‌های جانبی مربوط به تولید ماشین آلات می‌شود.
همانطور که در بالا نیز ذکر کردیم، هزینه بازاریابی دستگاه‌ها و هزینه پخش و تبلیغات آن‌ها در (COGS) کالا محاسبه نمی‌شود.
(COGS) در صورت‌های مالی ( صورت سود و زیان) درج می‌شود و به منظور محاسبه سود ناخالص از درآمد شرکت کسر می‌شود. هنگامی که کالای تولید شده به فروش می‌رود، (COGS) آن از حساب موجودی کالا‌های تولید شده کسر و به حساب قیمت تمام شده کالای فروش رفته منتقل می‌شود و نهایتاً در پایان دوره مالی به جمع حساب سود و زیان‌ها انتقال پیدا می‌کند.
اهمیت حسابداری بهای تمام شده برای چیست؟
حسابداری بهای تمام شده کالای فروش رفته یک ابزار بسیار کلیدی و مهم برای مدیریت مؤسسه است تا با استفاده از آن در حسابداری صنعتی بتواند (COGS) تولیداتش را محاسبه کرده و به واسطه آن کنترل تمامی جوانب کارش از جمله دستمزد کارکنان، هزینه‌های مواد، افزایش یا کاهش تولید و سایر موارد را در دست بگیرد. (مطابق با آن بتواند تصمیمات مهمی در جهت چگونگی روند تولید بگیرد)
مدیران مؤسسات تولید اگر نتوانند بهای دقیق کالای فروش رفته را محاسبه کنند، در اتخاذ تصمیم‌های مهم خود مبنی بر افزایش یا کاهش فعالیت واحد تولیدیشان دچار مشکل و سردرگمی می‌شوند.
در حسابداری صنعتی بهای تمام شده، یک حسابدار تمام هزینه‌های مربوط به تولید کالا را جمع‌آوری کرده و بعد از احتساب کل آن، به منظور ارائه راه حل برای کاهش هزینه‌های بهای تمام شده تولیدات، آن‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کند. تیم مدیران داخلی واحد تولیدی نیز تمامی هزینه‌های ثابت و متغیر مربوط به هزینه تولید را استخراج کرده و به صورت جداگانه تمامی آن‌ها را بررسی و محاسبه می‌کنند و در مرحله بعد نتایج خروجی را با هزینه‌های ورودی مقایسه می‌کنند تا بتوانند در جهت بهبود عملکرد مالی مؤسسه و تصمیم‌گیری‌های مهم آن
قدم بردارند.
نحوه محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته
روش‌های متنوعی برای محاسبه بهای تمام شده وجود دارد، اما اصلی‌ترین روش محاسبه (COGS) این است که فهرست موجودی آغازین دوره مورد نظر را به مقدار کل خرید‌های انجام شده در بازه زمانی دوره اضافه کرده و سپس موجودی پایان دوره را از آن کسر کنیم. مقدر به دست آمده مقدار کل موجودی و یا به عبارت دیگر هزینه کل کالای تولید شده و فروش رفته شرکت در بازه زمانی مذکور را نشان می‌دهد.
در این روش که البته متداول‌ترین روش محاسبه (COGS) است، باید موجودی اولیه سالانه را جمع کنید و سپس تمامی هزینه‌های مربوط به تولید کالا را با آن جمع کنید و موجودی پایان سال را از این مقدار کسر کنید. به عنوان مثال اگر شرکتی با مبلغ ده میلیارد تومان فهرست موجودی خود را شروع کند و مبلغ سه میلیارد تومان از خرید‌ها کسب درآمد کرده باشد و نهایتاً دوره را با نه میلیارد تومان به اتمام برساند، بهای کالای تمام شده‌اش برای دوره مورد نظر چهار میلیارد تومان خواهد بود.
جدول بهای تمام شده کالای فروش رفته در شرکت تولیدی
جدول بهای تمام شده با احتساب پنج هزینه مهم محاسبه و تعیین می‌شود. این پنج هزینه عبارتند از:
- هزینه‌های ثابت، هزینه‌هایی هستند که با هر گونه تغییری در میزان تولید، کم یا زیاد نمی‌شوند. مانند هزینه اجاره ملک واحد تولیدی.
- هزینه‌های متغییر هزینه‌هایی هستند که با تغییر در میزان تولید تغییر می‌کنند. در این هزینه، همواره نسبت ثابتی و مثبتی بین میزان تولید و هزینه‌های متغیر وجود دارد. مانند دستمزد مستقیم، هزینه مواد مستقیم، هزینه‌هایی اداری، سر بار ساخت، هزینه‌های تشکیلاتی و ملزومات اداری، هزینه‌های توزیع و فروش.
- هزینه‌های مختلط که هزینه‌هایی هستند که محاسبه آن‌ها از هیچ الگوی ثابت و مشخصی پیروی نمی‌کند. یعنی میان میزان تولید هزینه‌های مختلط هیچ رابطه مشخص و معینی وجود ندارد. اکثر اقلام بهای تمام شده مختلط هستند و در واقع بخشی ثابت و بخش دیگر متغیر هستند. مانند مخارج مصرف انرژی (آب و برق) و دستمزد غیر مستقیم.
- هزینه‌های نیمه متغیر که هزینه‌هایی هستند که با مقدار تولید نسبت مستقیم دارند، اما نسبت کاهش یا افزایش آن‌ها به مقدار تولید ثابت نیست.
- هزینه‌های نیمه ثابت هزینه‌هایی هستند که با افزایش مقدار تولید افزایش پیدا می‌کنند، اما معمولاً افزایش آن‌ها حالت پلکانی دارد.
ضرورت استفاده از حسابداری بهای تمام شده (صنعتی)
حسابداری بهای تمام شده (حسابداری صنعتی) ابزاری کلیدی و بسیار مهم در اختیار مدیریت است که از طریق آن می تواند (COGS) کالا‌های خریداری شده و یا تولیدات را محاسبه کند. حسابداری صنعتی از آن جهت اهمیت دارد که اولاً مدیران واحد تولید و مؤسسات می‌توانند به واسطه آن بر هزینه‌های تولید از قبیل هزینه ماشین آلات، خرید مواد اولیه، دستمزد پرسنل و… نظارت و کنترل داشته باشند و ثانیاً با اعمال تدابیر اندیشمندانه و مدیریت اصولی و قدرتمند خود بتوانند هزینه‌های سازمانی را کاهش داده و بهره وری را افزایش دهند و همچنین سطح انگیزه پرسنل و نیروی کار را بالا ببرند.
جمع‌بندی مطلب بهای تمام شده یا (The cost of goods sold)
(COGS) یکی از اساسی‌ترین ابزار‌های پایه در مدیریت اصولی و صحیح مؤسسات محسوب می‌شود. بدون در نظر گرفتن (COGS) نمی‌توان تصمیمات درست و اندیشمندانه در باب اداره مؤسسه اتخاذ کرد. کاملاً روشن است که اگر مدیران واحد‌های تولیدی و مؤسسات، گزارش دقیق و منظمی از هزینه‌ها نداشته باشند، در روند مدیریتی خود به مشکلات زیادی بر می‌خورند.
در ارتباط به محاسبه بهای تمام شده نیازمند مشاوره مالی هستید؟ سوال و موضوعتان را از طریق شماره ۷۸۱۴۸۰۰۰ یا در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
