خدمات به هرگونه فعالیتی گفته میشود که از طرف فردی به فرد دیگر ارائه شده و لزوماً مالکیت چیزی را به دنبال ندارد. همانطور که از نام آن برمیآید کار اصلی شرکتهای خدماتی ارائه خدمات مختلف بسته به نوع فعالیتشان بوده و فعالیت این گروه از شرکتها در قالب ارائه کالا به کاربرانشان نیست. در این مقاله قصد داریم حسابداری خدماتی و موضوعات مرتبط به آن را بررسی کنیم.
شرکت خدماتی چیست؟
یک شرکت خدماتی در واقع شرکتی است که از طریق ارائه خدمات به مراجعیت خود و دریافت حق الزحمه در قبال این خدمات کسب درآمد میکند. از اصلیترین مثالهای شرکتهای خدماتی میتوان به شرکتهای حمل و نقل، چاپ و تکثیر، نظافت، تعمیرات و نگهداری ساختمان و ماشین آلات و… اشاره کرد. این گروه از شرکتها برای فعالیت بهتر و مؤثرتر نیازمند حسابداری خدماتی هستند.
حسابداری خدماتی چیست؟
حسابداری خدماتی شامل مجموعهای از فعالیتها است که در رابطه با تصدیق همخوانی ستونهای بدهکار و طلبکار از دفتر روزنامه با همین ستونها در تراز آزمایشی از حسابهای کل انجام میشود.
حسابداری خدماتی با جمعآوری اسناد آغاز شده و به بستن حسابها ختم میشود و درواقع شامل مجموعه فعالیتهایی است که در پایان یک دوره مالی به منظور ارزیابی عملکرد سازمان صورت میپذیرد.
مدیریت هوشمندانه و ثبت دقیق اطلاعات مالی شرکتهای خدماتی، طبقهبندی و ارائه گزارش با سرعت و دقت بالا از جمله فعالیتهای انجام گرفته در حسابداری خدماتی به شمار میآیند.
چرخه حسابداری خدماتی
چرخه حسابداری خدماتی به سه بخش مجزا تقسیم میشود که شامل موارد زیر هستند:
- فعالیتهای دوره مالی: در این مرحله مجموعهای از اقدامات انجام شده در طول یک دوره مالی مورد بررسی قرار گرفته و به منظور تخمین دادههای اولیه جمعآوری میشوند. این فعالیتها در واقع شامل جمعآوری اسناد و تجزیه و تحلیل آنها، صدور سند و ثبت اسناد حسابداری، ثبت رویدادهای مالی و در انتها انتقال اقلام هستند. با تحلیل این دادهها در حسابداری خدماتی از مقدار دقیق سرمایه، بدهیها و دارایی شرکت اطمینان حاصل میشود و اسناد مربوطه صادر خواهند شد تا نظمدهی به مدارک و بایگانی آنها بتواند به انجام برسد.
- فعالیتهای پایان هر ماه: در پایان هر ماه باید یک سرشماری از حساب کل دفتر به عمل آید. با اینکار، حسابدار خدماتی ترازهای دفاتر کل و تعیینشده را تهیه کرده و گردش حساب را خواهد سنجید.
- فعالیتهای پایان دوره مالی: در انتهای هر دوره مالی نیز باید استهلاک داراییهای ثابت، ذخیره مطالبات وصول نشده، هزینه اجاره، بیمه و حقوق پرسنل، هزینههای قبوض خدماتی، تهیه صورت سود و زیان شرکتهای خرماتی و ترازنامه نهایی به شکل صحیح و اصولی انجام پذیرد. حسابدار خدماتی با تهیه کاربرگ و ترازنامه اقدام به نمایش سود و زیان و در آخر بستن حسابهای مربوطه خواهد کرد.
به صورت خلاصه مراحل چرخه حسابداری خدماتی به این ترتیب هستند:
- استخراج و جمعآوری اطلاعات
- بررسی و تحلیل اطلاعات
- ثبت معاملات در دفتر روزنامه
- انتقال اقلام به دفاتر کل
- تهیه تراز آزمایشی
- تهیه کاربرگ
- تهیه صورتهای مالی مربوطه
- اصلاح حسابها در دفاتر کل
- بستن حسابهای موقت
- تهیه و ثبت تراز آزمایشی نهایی
صورتهای مالی حسابداری خدماتی
صورتهای مالی در حسابداری خدماتی شامل اطلاعات و مشخصههای پراهمیتی هستند و در پنج شکل مختلف جنبهها متنوع شرکت را مورد پوشش قرار میدهند. انواع صورتهای مالی در شرکتهای خدماتی به دستههای زیر تقسیم میشوند:
صورت سود و زیان
در صورت سود و زیان اقدام به ارائه گزارشی از درآمدها و هزینههای شرکت در یک دوره زمانی مشخص میشود. حسابدار خدماتی با تهیه این صورت میتواند در تعیین سود و زیان سازمان، میزان درآمد و هزینهها و نحوه فعالیت آن به شکل مؤثرتری عمل کند.
صورت سود و زیان جامع
صورت سود و زیان جامع گزارشی از سود و یا زیان خالص دوره است که طبق صورت سود و زیان و همچنین سایر درآمدها و هزینهها مانند داراییهای ثابت، داراییهای جاری و غیرجاری و… ارائه میشود.
صورت جریانهای نقدی
در حسابداری خدماتی گزارشات مربوط به وجوه حاصل از فعالیتهای عملیاتی، گردش وجوه حاصل از سرمایهگذاری و فعالیتهای تأمین مالی همگی در صورت جریان نقدی یافت میشوند.
صورت وضعیت مالی
صورت وضعیت مالی دربر گیرنده تمامی داراییهای جاری و ثابت، بدهیهای جاری و غیرجاری و سرمایههای شرکت بوده که به عنوان ترازنامه شناخته میشود.
نحوه حسابداری شرکتهای خدماتی
نحوه کار شرکتهای خدماتی بدین شکل است که به ازای ارائه خدمات از طرف حساب خود حق الزحمه تعیین شدهای را دریافت میکنند. همچنین از آنجا که فعالیت شرکتهای خدماتی حوزههای بیشماری را در بر میگیرد، زمینه آشنایی حسابدار خدماتی با موارد مربوط به حسابداری باید بسیار گسترده و وسیع باشد. در حسابداری خدماتی مراحل و اقدامات زیر به انجام میرسند:
- استخراج اطلاعات مالی با بهرهگیری از جمعآوری رویدادها
- تعیین حساب بدهکاران و بستانکاران از طریق بررسی و تحلیل اطلاعات مالی استخراجشده
- اخذ مجوزها جهت ثبت این رویدادها در دفاتر حسابداری خدماتی و دفاتر مالی
- صدور سند حسابداری به ترتیب تاریخ وقوع
- ثبت اسناد حسابداری مربوطه در دفتر روزنامه و انتقال تمامی آنها به ترتیب تاریخ وقوع از طریق بدهکار و بستانکار کردن حسابها
- انتقال اقلام از دفتر روزنامه به حسابهای مربوط به دفتر کل
- انتقال مبالغ بدهکار و بستانکار شده حسابهای معین از اسناد حسابداری خدماتی به حسابهای مربوط در دفتر معین
انتخاب نرمافزار حسابداری خدماتی
نرمافزار حسابداری خدماتی باید با دقت بالایی انتخاب شود. در حال حاضر نرم افزار رایگانی در زمینه این موضوع موجود نبوده و یا اگر هم باشد از عملکرد مناسبی برخوردار نیست. هر شرکت خدماتی باید با توجه به نیازها و انتظارات خود بهترین گزینه را برای کسب و کار خویش انتخاب نماید. به علاوه میتوانید از کمک مشاورین و افراد متخصص هم برای تشخیص نیازهای مجموعه خود و در پی آن انتخاب یک نرمافزار مناسب استفاده کنید.
اهمیت حسابداری خدماتی
امروزه تمامی شرکتهای خدماتی نیازمند انجام حسابداری خدماتی بوده و همچنین از تمامی موارد مطرح شده در این مطلب میتوان نتیجه گرفت که حسابداری خدماتی یکی از مهمترین گروهها در زمینه حسابداری است که از اهمیت بسیاربالایی برخوردار است. شرکتهای خدماتی به کمک این شیوه حسابداری میتوانند کسب و کار خود را به شکل مؤثرتری مدیریت کنند.
علاوه بر آن نیز حسابداری خدماتی برای فعالیت بهتر شرکتهای بازرگانی هم میتواند مفید واقع شود و در فرآیند مدیریت کسب و کار تأثیر شگرفی دارد.
شما تجربه حضور در شرکتهای خدماتی دارید؟ از چالشهای این حوزه به خصوص با رویکرد حسابداری برای ما بنویسید.
