یکی از مباحث مهم و تعیین‌کننده در پروسه حسابرسی شرکت‌ها سال مالی است که باید به نقش و اهمیت آن توجه ویژه‌ای شود. بدون در نظر گرفتن دوره مالی، به طور کلی نمی‌توان آینده مالی شرکت را تصور کرد و یا حتی خط مشی مشخصی تعیین کرد و یا تصمیمی گرفت.
در هر موقعیتی که باشید به عنوان مدیر یا کارمند، نیاز است که گزارش‌های حسابداری مربوط به دوره مالی شرکتتان را در اختیار داشته باشید. چرا که ارائه گزارشات مالی به صورت دقیق و درست است که دید ما نسبت به شرکت و وضعیت آینده آن را مشخص می‌کند.
سال مالی چطور تعریف می‌شود؟
سال مالی (Fiscal year) به دوره زمانی یک سالهای گفته می‌شود که معمولاً بنگاه‌های کسب و کار و یا شرکت‌های اقتصادی به منظور تهیه گزارشات و صورت‌های مالی خود تعیین می‌کنند. به طور کلی به هر بازه فرضی، اما مشخصی که در طی آن تمامی وقایع مالی ثبت و تحلیل شوند، دوره مالی گفته می‌شود. پس در نگاه کلی سال مالی صرفاً مطابق با یک سال تقویمی نیست.
زمان آغاز این دوره در هر بنگاه اقتصادی بسته به سیاست‌های کلان و اهداف آن شرکت تعیین می‌شود. بنابراین هیچ محدودیت دقیق و قانونی برای زمان آغاز و پایان آن وجود ندارد.
زمان سال مالی چگونه محاسبه می‌شود.؟
اکثر بنگاه‌های اقتصادی سال مالی خود را از آغاز فروردین شروع کرده و تا پایان سال آن را به اتمام می‌رسانند. اگرچه مدت زمان این دوره در اکثر شرکت‌ها دوازده ماهه است، اما مؤسسات و شرکت‌هایی نیز وجود دارند که دوره‌های مالی کاملاً متفاوتی دارند و معمولاً از اوایل فروردین شروع به فعالیت نمی‌کنند.
به عنوان مثال شرکتی که دوره مالی خود را از اوایل خرداد سال ۱۴۰۰ آغاز کرده، باید زمان پایان دوره مالی خود را تا تاریخ ۳۱/۲/ ۱۴۰۱ تعیین کند.
دوره مالی معمولاً جهت محاسبه وضع مالی سالیانه شرکت‌ها هر ۱۲ ماه یکبار تعیین می‌شود که معمولاً آغاز آن در هر کشور و شرکتی متفاوت است. در ایران این دوره معمولاً با تقویم شمسی مطابقت داده می‌شود، بدین معنی که آغاز سال مالی شروع سال جدید یعنی فروردین ماه است.
سال مالی هر شرکتی با توجه به میزان فعالیت‌های مالی شرکت متفاوت است. معمولاً مؤسسات و شرکت‌های بزرگ به دلیل حجم بالای کار، این دوره را دوره‌های شش ماهه و یا سه ماهه در نظر می‌گیرند.
شرکت‌هایی که با شرکت‌های بین‌المللی کار می‌کنند، معمولاً سال مالی‌شان را مطابق با تاریخ میلادی تعیین می‌کنند.
شرکت‌ها و مؤسساتی که با کشور‌های خارجی در حال داد و ستد و انجام امورات بازرگانی هستند، برای سهولت کار و همچنین تطبیق فعالیت‌های مالی با شرکای خارجی، دوره ی مالی‌شان را مطابق با تقویم میلادی یعنی از اول دی ماه تا آخر سال میلادی در نظر می‌گیرند. در واقع روز شروع آن را یازدهم دی ماه و روز پایانی آن را روز دهم دی ماه سال بعد در نظر می‌گیرند.
شرکت‌های دیگری نیز در ایران وجود دارند که به خاطر هماهنگی بیشتر با سررسید‌های مربوط به سازمان مالیاتی کشور و پرداخت مالیات از شهریور یا تیر دوره مالی خود را کلید می‌زنند.
دوره مالی ممکن است از نظر هر حسابدار و سیستم حسابداری بسته به قوانین و مقررات سازمان و همچنین تصمیمات کلان مؤسسه متغیر باشد. به عبارت دیگر هیچ تعریف دقیق و مشخصی از تاریخ شروع و پایان سال مالی وجود ندارد. در واقع هیچ استاندارد بین‌المللی در مورد این موضوع موجود نیست، اما معمولاً در کشور ایران تمامی بنگاه‌های اقتصادی و همچنین مؤسسات و شرکت‌های بزرگ سال مالی خود را با تقویم شمسی مطابقت می‌دهند.
تعیین سال مالی از چه نظر اهمیت دارد؟
یکی از اهداف تعیین کردن سال مالی، جلوگیری از جمع شدن اسناد محاسباتی و صورتحساب‌ها و عدم بررسی آنهاست. در پایان هر دوره مالی تمامی صورت حساب‌های مالی شرکت صفر می‌شود. در واقع صفر شدن صورت حساب‌ها در سال مالی به مفهوم ساماندهی مدارک بدهکار و بستانکار و همچنین تسویه حساب موارد مالی شرکت است.
یک مؤسسه با توجه به گزارش عملکرد خود در دوره مالی می‌تواند برای سال پیش رویش تصمیمات بلند مدت و کوتاه مدت بگیرد. در واقع گزارشات ارائه شده از سال مالی مشخص می‌کند که سود و زیان مؤسسه چقدر بوده و تا چه حد می‌تواند بقای حیات خود را تضمین کند. یا اینکه تا چه حد می‌تواند در پروژه‌های سرمایه‌گذاری مشارکت داشته باشد.
به طور کلی گزارشات مستند شده دوره مالی تعیین‌کننده توانایی شرکت در سرمایه‌گذاری‌ها، اخذ تصمیمات مهم، مشارکت در پروژه‌های بزرگ، برنامه‌ریزی، بودجه‌بندی و… بوده و مشخص می‌کند که مؤسسه تا چه حد قدرت مالی دارد و یا در حال ضرر و زیان است. به عنوان مثال اگر عملکرد مؤسسه‌ای مطابق با اسناد دوره مالیش مطلوب نباشد، دیگر نمی‌تواند تصمیمات مهمی در مورد سرمایه‌گذاری، انجام پروژه‌های بزرگ، خرید اموال منقول و…. برای سالهای آینده بگیرد.
نحوه بستن سال مالی چگونه است؟
حسابداران و مدیران حسابداری کلیه مؤسسات و بنگاه‌های اقتصادی در پایان هر دوره صورت حساب‌های مالی مؤسسه را بررسی کرده و بعد از بررسی اختلاف حساب‌ها و رسیدگی به آن‌ها سند پایانی را ثبت کرده و گزارش می‌کنند.
معمولاً برای این کار اصطلاح بستن سال مالی را در نظرمی گیرند. البته می‌توان گزارشات مالی میان دوره‌ای را در طول سال مالی ارائه کرد. تمامی اسناد حسابداری و مدارک هر سال مالی در پایان دوره بررسی شده و در صورت عدم رؤیت وجود اختلاف می‌توان دوره را بست.
به منظور بستن دوره مالی و همچنین عرضه اظهارنامه به سازمان مالیاتی کشور بایستی مراحل خاصی را با توجه لازم و تمرکز انجام داد:
- وارسی و بررسی کلیه مدارک مالی شرکت
- بررسی انبار و انبارگردانی
- به روز نمودن حساب‌های فروش و مخارج
بستن دوره مالی از چه نظر اهمیت دارد؟
یکی از دلایل بستن سال مالی بعد از پایان یک سال و ارائه گزارشات حسابداری، صرفاً افزایش دقت در محاسبات یک سال است. اگر بررسی محاسبات و انجام فعالیت‌های حسابداری در زمان طولانی‌تری انجام شود، قطعاً دقت و صحت کار پایین می‌آید و احتمال بروز خطا نیز افزایش پیدا می‌کند.
سخن آخر در مورد دوره مالی و بستن دوره مالی
همانطور که در این مطالب عنوان کردیم دوره مالی یکی از مباحث ضروری و لازم الاجرا در هر مؤسسه‌ای است. چرا که با ارائه گزارشات مالی سالانه است که بقای یک شرکت امکان‌پذیر شده و یا حتی زنگ خطری برای ادامه حیات شرکت به صدا در می آید.
در واقع گزارشات مالی سالانه مشخص می‌کند که شرکتی تا چه حد می‌تواند در سرمایه‌گذاری‌ها و اخذ تصمیمات مهم، بودجه‌بندی و…. در سال پیش رو فعالیت کند. ارائه گزارشات مالی سالانه است که مشخص می‌کند که شرکت در سال آتی می‌تواند چقدر فعالیت‌ها و معاملات حسابداری انجام دهد.
نکات مهمی که هنگام بستن سال مالی باید در نظر گرفته شوند، عبارتند از:
- تمامی ترازهای مالی باید به دقت بررسی و رسیدگی شود.
- انبارگردانی انجام شده و صحت موجودی کالا و همچنین موجودی مثبت و منفی انبار مشخص شده باشد.
- موجودی حساب صندوق شفاف شده و مورد تایید باشد.
- کلیه کاردکس ها کنترل شده باشد.
- تمامی اسناد حسابداری باید مطابق با قانون حسابداری درج شده باشد.
- موجودی انبار مشخص شده و قیمت میانگین تمامی کالا ها به دست آمده باشد.
- تمامی اسناد سورت شده و به ترتیب باشد.
- موجودی های منفی انبار مشخص شده و تعیین وضعیت شده باشد.
آیا در مورد بستن سال مالی و محاسبات مربوط به آن سوالی دارید؟ همین حالا می‌توانید از طریق شماره تلفن 02178148000 با ما در تماس باشید یا در بخش نظرات سوال خود را بپرسید تا به شما پاسخ دهیم.
